Hartkamp, zoon van een accountant, raakte midden jaren vijftig geïnteresseerd in fotografie toen hij als jurist betrokken raakte bij het fotopersbureau Anefo. Na zich aanvankelijk te hebben toegelegd op de technische kanten van het medium (hij volgde ook zelf een fotografieopleiding en werkte enige tijd als freelance fotojournalist) begon hij al gauw met het aanleggen van een internationale fotoverzameling. Hij kocht foto's, vooral 19de eeuwse, voor een habbekrats op rommelmarkten, bij veilingen en antiquariaten; nadien benaderde hij ook fotografen rechtstreeks. In het begin van de jaren zeventig concentreerde hij zijn verzamelwoede rond het thema vrouwen.
Zijn collectie groeide in de loop der jaren uit tot circa 60.000 foto's, boeken en albums, en werd in 1984 aangekocht door de Rijksdienst Beeldende Kunst. Het aankoopbedrag is nooit bekend gemaakt, maar bedroeg volgens ingewijden minstens 1 miljoen gulden. Het is nog altijd het hoogste bedrag dat in Nederland werd neergeteld voor een fotocollectie.
De bedoeling was de collectie onder te brengen in een nieuw op te richten nationaal fotomuseum. In 1994 werd ze met de verdeling van RBK-collectie echter samen met zijn uitgebreide bibliotheek (circa 5000 titels) ondergebracht in het Rijksmuseum in Amsterdam.
Voor het Rijksmuseum vormde de schenking de basis voor de oprichting van een eerste eigen afdeling fotografie. Het fotobezit van het museum is voor 80% afkomstig uit de collectie Hartkamp. Rijksmuseum-fotocurator Mattie Boom, die als medewerkster van de RBK Hartkamps collectie inventariseerde, prijst de brede blik van de verzamelaar. ,,Hij was een van de eerste Nederlandse fotocollectioneurs. Hij kocht alles waar hij zijn hand op kon leggen en had een scherp oog voor de visuele en technische kwaliteit. Zeker in zijn belangstelling voor 19de eeuwse fotografie was hij een voorloper. De verzameling die hij samenstelde geeft een breed en inzichtelijk beeld van de geschiedenis van het medium.''
Zoals voor menig collectioneur was ook voor Hartkamp het verzamelen een aan de obsessie grenzende bezigheid. Vrijwel direct na de verkoop van zijn collectie in 1984 begon hij met de aanleg van een nieuwe verzameling. Aan deze verzameling (`wilder, persoonlijker en ongeordender dan de eerste', zoals hij ooit in een interview zei) heeft hij tot kort voor zijn dood gewerkt. [NRCH, 25mrt1999, foto: Sanne Sannes, uit: Bert Hartkamp Collectie, in november 2002 geveild bij Sotheby's Amsterdam]