Achter de blanke top der duinen

[Over Roel Rozenburgs O Holland]

Foto: IJskraam op het Hereplein in Groningen. De foto staat in het boek O Holland van Roel Rozenburg, dat zaterdag 8 juli verschijnt bij de opening van zijn tentoonstelling in het Nederlands Foto Instituut (Rotterdam, t/m 27 augustus). In tegenstelling tot Rozenburgs eerdere boeken 'Koe', 'Wij houden van dieren' en 'Elco Brinkman op campagne' bevat O Holland geen letter tekst. Er is ditmaal zelfs geen index waarin de nieuwsgierige kijker antwoord krijgt op het wie, wat, waar en wanneer. (Dat ik bovenstaande foto weet te lokaliseren komt omdat ik toevallig woon in die stad.) Maar het gaat Rozenburg dan ook niet om de gebeurtenissen als zodanig, maar om datgene waarvoor die gebeurtenissen symbool staan. In O Holland schetst Rozenburg zijn visie op Nederland. Zijn foto's hebben een ondertoon van ironie: een reproduktie van Rembrandts Nachtwacht hangt aan de muur van een slooppand, Joop van den Ende heft net iets te feestelijk het glas met de verzamelde showbizz-coryfeeën en achter de blanke top der duinen dampen de Hoogovens.
Ook de kikkerlandse politiek (die door Rozenburg voor deze krant gevolgd wordt) blijft niet onopgemerkt. Hoe de fotograaf daarover denkt laat zich raden: een verkiezingsbijeenkomst in een vrijwel lege zaal, een vergadering in een ook al lege Tweede Kamer, een eenzame demonstrant in Den Haag.
Op de achterzijde staat een lekkere vette kleurenfoto van twee kinderen in Volendams tenue temidden van de tulpen. Die is niet van Rozenburg maar van een briefkaart geplukt. En het is de enige waarop het zonnetje echt schijnt, want op de rest lijkt het op de een of andere manier telkens een beetje te miezeren. Ook dat zal een betekenis hebben. [NRC Handelsblad, 1jun1995]