Begraven in een cacaoboon

[Over Thierry Secretan: Going into Darkness. Fantastic Coffins from Africa]

Het is op het eerste gezicht moeilijk te geloven, maar deze op handen gedragen kip in Accra (Ghana), is echt een doodkist. De foto is afkomstig uit Going into Darkness van de Fransman Thierry Secretan. Ruim 130 kleurenfoto's bevat het boek van begrafenissen met doodkisten in de meest buitenissige vormen: van prauwen en auto's tot tijgers en kippen.
Fantastic Coffins from Africa luidt de ondertitel een beetje misleidend. Want hoewel Afrikaanse begrafenisrituelen beslist een feestelijker tintje hebben dan die in het Westen, zijn de 'kunstkisten' ook in Afrika allesbehalve gemeengoed.
Volgens Secretan zijn ze een uitvinding van timmerman Kane Kwei uit Accra die in het midden van de jaren vijftig voor een lokale chief een draagstoel maakte in de vorm van een cacaoboon. Kort voor de oplevering overleed de man, en om de familie niet al te veel op kosten te jagen werd besloten de man maar in zijn stoel te begraven.
Kwei's ingeving paste wonderwel in de lokale geloofsbeleving waarin voorouderverering en reïncarnatie een centrale rol spelen, en binnen de kortste keren was sprake van een rage. Iedereen wilde een kist die beroep, status of karakter van de overledene weerspiegelde. De zakenman werd begraven in een vliegtuig, de priester in een bijbel, de bokser in een sportschoen.
Het Christelijke geloof wil uiteraard niet veel weten van deze 'animistische praktijken'. Al te frivole kisten komen de kerk niet in. Kwei zelf, die op latere leeftijd lid werd van de Methodistenkerk, werd in 1992 dan ook begraven in een gewone kist, zij het voorzien van ornamentjes in de vorm van zaag, hamer, beitel en winkelhaak.
Kwei's werkplaats bestaat nog steeds. Er worden inmiddels regelmatig kisten gemaakt in opdracht van Amerikaanse kunstgalerieën, en het Centre Pompidou bestelde er eens een Mercedes. [NRC Handelsblad, 3jun1995]