Broeierig

[Over Nicos Economopoulos: In the Balkans]

In the Balkans van de Griekse (Magnum-)fotograaf Nicos Economopoulos is wel een mooi maar geen vrolijk boek. Dat laatste valt ook niet te verwachten van een boek over die door etnische, religieuze en territoriale conflicten geteisterde regio.

Toch is het boek niet zo gruwelijk als je zou denken. Economopoulos (1953) groeide op in de overtuiging dat de Turken (en de Bulgaren, en de Albanezen...) zijn grootste vijand waren. Maar toen hij Turkije voor het eerst bezocht, kwam het hem vooral bekend voor. Gezichten, etensgeuren, de cafés en bazaars, de gepassioneerde politieke demonstraties en de bureaucratie, maakten dat hij er zich direct thuisvoelde, schrijft hij in zijn voorwoord.

Die ontdekking deed hem besluiten ook door de andere Balkanlanden te reizen, op zoek naar de collectieve identiteit, naar alledaagse aangelegenheden als geloof, feesten en rituelen of straatleven. (Beelden van de oorlog in voormalig Joegoslavië zijn opvallend afwezig in zijn boek.)

'Het vuur dat de Balkan samensmelt en soms doet exploderen', zo omschrijft Economopoulos zijn onderwerp. Het zijn toepasselijke woorden want de meeste van zijn foto's hebben onmiskenbaar iets broeierigs. Dit kan niet goed aflopen,ben je geneigd te denken bij foto's van een man die met zijn ene hand een fles aan de mond zet en met de andere een stoel boven zijn hoofd houdt, van Griekse stakers die liggen te slapen naast de rails die ze hebben gebarricadeerd met brandende autobanden of van een Turkse tank die door de straten ratelt op zoek naar Koerdische guerrillastrijders.

Maar de Balkan is anders dan het oogt, meent Economopoulos. Het is dan ook niet uitgesloten dat de hierboven afgebeelde Turkse bruid, gefotografeerd in de omgeving van de Zwarte Zee, ondanks haar terneergeslagen voorkomen zeer gelukkig wordt. [NRC Handelsblad, 4nov1995]