Door geharrewar omgeven

[Over Ron Olivers As far as the eye can see, in: De Moor, Amsterdam]

Naaktfoto's van kinderen maken, is de duivel verzoeken. In zijn geboorteland Engeland is het werk van Ron Oliver omstreden: de politie arresteerde hem verschillende keren en nam zijn foto's in beslag. Een expositie zoals die nu in De Moor in Amsterdam te zien is, zou daar zeker niet zonder slag of stoot plaats kunnen hebben.
De veertig foto's tonen op een uitzondering na frontaal gefotografeerde meisjes, van vier tot veertien jaar, tegen een lege achtergrond. Alle foto's zijn gemaakt in (schriftelijk vastgelegde) opdracht van de ouders.
Afgezien van het ontbreken van kleding vertoont het gebodene grote overeenkomst met de afbeeldingen die in de etalage van menige winkelstraat-fotostudio te zien zijn. Alleen is de bête glimlach hier verruild voor een onbestemdere blik. In hoeverre die verandering is veroorzaakt door het bewustzijn dat de modellen hebben van de staat waarin ze zijn gefotografeerd, laat zich hooguit raden.
Kinderporno, luidt de hardste en voor de hand liggende beschuldiging aan Olivers adres. Kunst, zegt de verdediging, in de gebruikelijke poging door goedkeuring uit artistieke hoek de angel uit de juridische kwestie te halen. Oliver zelf zegt de ontwikkelingsfasen van het kind te willen documenteren. Wat daaronder moet worden verstaan, maakt hij in de expositie niet duidelijk. Waarom die documentatie bovenal in ontklede staat dient te geschieden evenmin.
Oliver en zijn apologeten wijzen er op dat hij zijn modellen ook gekleed fotografeert. In de selectie is daarvan weinig te zien. Het heeft er alle schijn van dat de nadruk op de naakten in de eerste plaats bedoeld is om de kijker die ene vraag te laten beantwoorden: is dit nu kinderporno?
Begin vorig jaar vluchtte Oliver naar Nederland, in de overtuiging dat de wet hem hier gunstiger gezind was. Volgens de Engelse Child Protection Act (1978) is het verboden 'onzedelijke' foto's te maken of te laten maken van kinderen onder de zestien. Nederland kent artikel 240b in het Wetboek van Strafrecht, dat het verspreiden of tentoonstellen strafbaar stelt van 'een afbeelding van een seksuele gedraging' waarbij iemand onder de zestien jaar is betrokken. Zowel de Engelse als de Nederlandse wet laten dus ruimte voor interpretatie: wat is 'onzedelijk' en wat is 'een seksuele gedraging'?
Op een van de foto's staat een meisje van een jaar of dertien dat een wit kanten slipje laat zakken. Haar gezicht gaat schuil achter sluik blond haar. Onschuld, ontluikend zelfbewustzijn, de voorzichtige ontdekking van de verleiding, wie zal het zeggen. De pose en de nadruk op borsten en geslacht laten ook voor minder welwillende interpretaties ruimte.
Zelfs als je besluit dat dit geen pornografie is, wil dat nog niet zeggen dat het een plezierig, laat staan een artistiek hoogstaand beeld is. Die mogelijkheid, waarbij zowel de aanklagers als de verdediging het bij het verkeerde eind hebben, wordt in het morele en juridische geharrewar meestal over het hoofd gezien. [in: NRC Handelsblad, 24sep1994]