Fotografen in de vrije tijd

[Over Jan van Male's  Foto's uit de jaren 1950-1980]

Straattafereel in Istanboel, een van de sfeervolle foto's gemaakt in de jaren vijftig tot en met tachtig en opgenomen in het deze week verschenen overzichtswerk van Jan van Male, uitgegeven ter gelegenheid van zijn vijfenzeventigste verjaardag.
Van Males foto's roepen de sfeer op van de naoorlogse Franse straatfotografie zoals we die ook kennen uit het werk van de onlangs overleden filmer en fotograaf Emiel van Moerkerken: Mariabeelden in een telefooncel, een jongen slapend in een open graftombe, een ooievaar als pilaarheilige. De fotograaf zelf vat in de inleiding (geschreven door Nicolaas Matsier) zijn onderwerpen samen als verlaten oorden, verloren gegane grandeur, absurde situaties, vergeten graven, portretten.
Van Male was jarenlang chef van de afdeling kunstboeken van de Amsterdamse boekhandel Allert de Lange. Fotograferen deed hij in zijn vrije tijd, en voor de reisgidsen die De Lange uitgaf in de tijd dat je nog meer als een vreemdeling dan als een toerist werd gezien (Matsier). Maar toen de toerist het voor het zeggen kreeg en de gidsen in kleur moesten, hield Van Male er mee op. Zo nu en dan verscheen er nog eens iets in Het Parool, en ook het legendarische Gandalf nam enkele malen foto's van hem op. Volgens Matsier lijken de foto's van Van Male op de raadsels die Lewis Carroll verstopte in Alice in Wonderland. Wat is de overeenkomst tussen een raaf en een schrijftafel? Geen, bekende Carroll achteraf. Maar om de kijker 'niet nodeloos te tergen' geeft hij wel het antwoord op het raadsel van bovenstaande foto. De dwerg en de pelikaan zijn blikvangers voor een kleine kermisattractie in het ruim van een schip, waarbij de man met zijn mond rotte vis aan een zeeleeuw zal voeren. [in: NRC Handelsblad, 15apr1995]