Iemand had oog voor Arletti

[Over Pierre Miquel (red.): Mei '45. De wereld in de weegschaal]

De actrice Arletty, in de meidagen van 1945 gefotografeerd door ene Pierre Vals. De foto zou gemaakt kunnen zijn in haar huiskamer, maar evengoed in een geïmproviseerd politiebureau: Arletty werd verdacht van collaboratie met de Duitsers, aldus het onderschrift. Het is de petite histoire van de oorlog.
De foto is afkomstig uit Mei '45. De wereld in de weegschaal, een boek dat het midden houdt tussen een geschiedenis- en een fotoboek, werd samengesteld door Pierre Miquel en oorspronkelijk in het Frans verscheen onder de titel Le 8 Mai. Het handelt over de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog waarin 'een nieuwe wereldorde' in de steigers werd gezet, bepaald door de scheiding tussen Oost en West. De datum 8 mei is volgens Miquel daarbij het breekpunt: die dag capituleerden de Duitsers voor de Fransen, Engelsen en Amerikanen, maar pas op 9 mei tekenden zij de overgave aan de Russen.
In de tekst geeft hij een handzame samenvatting van de controverses tussen de geallieerden: de plannen van Roosevelt, de achterdocht van Churchill, de volharding van Stalin - het zijn de inmiddels bekende zaken van de grote geschiedenis. Vervolgens beschrijft hij de situatie op of rond 8 mei overal in Europa, Amerika en Azië.
De foto's, een allegaartje dat merendeels afkomstig is uit de archieven van persbureaus en uitgeverijen en wellicht daarom zelden voorzien van de naam van de maker, geven in de eerste plaats een indruk van de volkomen chaos in 1945. Overwinnaars en verliezers zitten temidden van dezelfde puinhopen. Ze trekken van hot naar haar over dezelfde wegen. Iedereen begraaft zijn doden, en soms die van de tegenpartij. De machthebbers vergaderen, vergaderen en vergaderen nog eens. Wonderlijk eigenlijk dat nog iemand oog had voor Arletty. [in: NRC Handelsblad, 20mei1995]