Meubelen, ledikanten en matrassen mee

[Over Ben Moritz: Alexandrine Tinne, fotografe van het eerste uur]

Foto: Den Haag anno 1861, gefotografeerd vanaf de Hooigracht. Rechts de Hooistraat, links de huizen aan het Smidswater; het houten bruggetje werd in het begin van deze eeuw afgebroken. Het is een van de 23 vroege Haagse stadsgezichten in Alexandrine Tinne, fotografe van het eerste uur.
Alexandrine Tinne (1836-1869) is vooral bekend geworden door de reizen die ze maakte door Egypte, Algerije en de Noordafrikaanse woestijn. Al waren het zeker in die dagen avontuurlijke ondernemingen, toch beschouwde Tinne zichzelf meer als een toerist dan als een ontdekkingsreiziger. De luxe waarmee ze zich als een van de rijkste vrouwen van Nederland omringde (haar vader vergaarde een fortuin als diplomaat, spion en handelaar) vergezelde haar ook op haar reizen: ze nam kisten vol meubelen, ledikanten en matrassen mee, evenals haar zes lievelingshonden en een piano.
Een camera behoorde nimmer tot de bagage; gefotografeerd heeft ze slechts gedurende een jaar, tijdens een oponthoud tussen twee reizen, en dan nog voornamelijk in de vertrouwde omgeving van haar huis aan het Lange Voorhout. Menig resultaat van die kortstondige flirt met de fotografie wordt bevolkt door vage schimmen van mensen, handkarren en paarden: ze verbleven te kort in beeld om een duidelijke indruk achter te laten. Op de keper beschouwd zijn het mislukkingen, maar het geeft de foto's een onmiskenbare charme.
De foto's (moderne reprodukties van de oorspronkelijke platen) zijn afgedrukt in de nostalogisch ogende maar historisch onjuiste sepiatoon: de tint hoort dieppaars te zijn - bruin is de kleur van chemisch verval.
De begeleidende teksten zijn onsamenhangend en nogal onbeholpen geschreven, met als toppunt de analyse van Tinne's handschrift door een grafologe. 'De mens in al zijn facetten trok haar, en dit was de mens ook in zijn omgeving', weet ze onder meer te melden. [NRC handelsblad, 9sep1995]