Alfred Eisenstaedt, 1898-1995
Als ik dood ben zal iedereen mijn naam vergeten, maar niet die ene foto, placht de Duits/Amerikaanse fotojournalist Alfred Eisenstaedt altijd te zeggen. 'Die ene foto' maakte hij op 14 augustus 1945 in New York tijdens de tickertape parade waarmee de overwinning op Japan werd gevierd, en toont een matroos en een verpleegster, verstrengeld in een innige kus. Het beeld maakte hem wereldberoemd.
De naam van Afred Eisenstaedt is onverbrekelijk verbonden met het fameuze tijdschrift Life dat vanaf de oprichting in 1936 tot ver in de jaren zestig het summum was van journalistieke en documentaire fotografie. Eisenstaedt behoorde samen met onder anderen Margareth Bourke-White tot de vier staffotografen van het blad. Vrijwel zijn hele werkzame leven zou hij er blijven werken, en in die 40 jaar voerde hij ruim 2000 opdrachten uit over de meest uiteenlopende onderwerpen.
Hij heette de droom van iedere fotoredacteur te zijn: altijd kwam hij terug met bruikbare foto's, of het nu ging om filmsterren als Sofia Loren of Marilyn Monroe, beroemdheden als Ernest Hemingway, Alfred Einstein en Robert Oppenheimer of de opstand van de Mau-Mau in Kenia. Het waren foto's gemaakt met 'Eisie's Eyes': informatief, vriendelijk en zonder al te overheersende persoonlijke of politieke signatuur. Het is daarom dat hij wel de vader van de fotojournalistiek wordt genoemd, maar zelf relativeerde Eisenstaedt die betiteling steevast: de vader was Erich Salomon, hij was hooguit de zoon.
Toen hij in 1935 emigreerde naar de Verenigde Staten had Eisenstaedt, die in 1898 werd geboren in het toenmalige Oost-Pruisische Dirschau, zijn sporen in de journalistiek al ruimschoots verdiend. Oorspronkelijk had hij de kost verdiend als huis-aan-huisverkoper van knopen en riemen. Fotograferen deed hij uit liefhebberij, tot bleek dat daarmee meer geld te verdienen was: het waren de kinderjaren van de geïllustreerde tijdschriften en er was een nijpend tekort aan fotografen.
In 1926 vestigde hij zich als persfotograaf, en werkte met name voor het persbureau Associated Press dat hij voorzag van de foto's over de opkomst van de nazi's. Hij fotografeerde de begrafenis van Hindenburg, de eerste ontmoeting van Hitler en Mussolini in Venetië, en legde Ethiopië vast aan de vooravond van de oorlog met Italië.
Tijdens een bijeenkomst van de Volkerenbond in Genève maakte hij een nog altijd angstaanjagende foto van Josef Goebbels, die de lens inkijkt met van haat doortrokken ogen. Naar later bleek toonde diezelfde Goebbels zich op de andere foto's op het rolletje van zeer amaibele zijde, maar dat maakt dat ene veel gepubliceerde beeld niet minder onheilspellend.
Dat Eisenstaedt als jood bij zijn werk in de jaren dertig geen strobreed in de weg werd gelegd, had vooral te maken met de medailles die hij had overgehouden aan zijn deelname aan de Eerste Wereldoorlog. Maar goede vaderlander of niet, in die ogen van Goebbels zat voldoende aanleiding het land te verlaten, zou Eisenstaedt later verklaren. Dat inzicht heeft hem ongetwijfeld het leven gered.
De laatste jaren van zijn leven was Eisenstaedt nog bijna dagelijks op de burelen van Time/Life aan te treffen. Hij sorteerde er zijn foto's: meer dan een miljoen in totaal. En hij grossierde er in anekdotes, zoals het een oud-journalist betaamt. Over die keer dat hij president Ford moest fotograferen en vergat een rolletje in zijn camera te doen. Of over het huwelijk van koning Boris van Bulgarije met de jongste dochter van de Italiaanse koning Victor Emmanuel, waarbij hij alles fotografeerde wat los en vast zat behalve het bruidspaar zelf.
En menigeen vroeg natuurlijk naar het verhaal achter Die Ene Foto. Hij heeft het nog kunnen afronden; welbeschouwd een passend afscheidsgeschenk. [NRC Handelsblad, 25aug1995]
Als ik dood ben zal iedereen mijn naam vergeten, maar niet die ene foto, placht de Duits/Amerikaanse fotojournalist Alfred Eisenstaedt altijd te zeggen. 'Die ene foto' maakte hij op 14 augustus 1945 in New York tijdens de tickertape parade waarmee de overwinning op Japan werd gevierd, en toont een matroos en een verpleegster, verstrengeld in een innige kus. Het beeld maakte hem wereldberoemd.
Het toeval wil dat hij nog geen twee weken voor zijn overlijden, woensdagavond op 96-jarige leeftijd in zijn woonplaats New York, opnieuw ook in Nederland menige krantepagina haalde met juist die foto. Want nadat in 1980 de naam van de verpleegster al bekend was geworden, had zich nu ook de kussende matroos gemeld. Menig kandidaat had al een gooi gedaan, maar de voormalige rechercheur Carl Muscarello bleek alle strikvragen te kunnen beantwoorden. Samen met ex-verpleegster Edith Shain legde Eisenstaedt hem vast in een kopie van de pose van toen. Het moet een van zijn laatste foto's zijn geweest.
De naam van Afred Eisenstaedt is onverbrekelijk verbonden met het fameuze tijdschrift Life dat vanaf de oprichting in 1936 tot ver in de jaren zestig het summum was van journalistieke en documentaire fotografie. Eisenstaedt behoorde samen met onder anderen Margareth Bourke-White tot de vier staffotografen van het blad. Vrijwel zijn hele werkzame leven zou hij er blijven werken, en in die 40 jaar voerde hij ruim 2000 opdrachten uit over de meest uiteenlopende onderwerpen.
Hij heette de droom van iedere fotoredacteur te zijn: altijd kwam hij terug met bruikbare foto's, of het nu ging om filmsterren als Sofia Loren of Marilyn Monroe, beroemdheden als Ernest Hemingway, Alfred Einstein en Robert Oppenheimer of de opstand van de Mau-Mau in Kenia. Het waren foto's gemaakt met 'Eisie's Eyes': informatief, vriendelijk en zonder al te overheersende persoonlijke of politieke signatuur. Het is daarom dat hij wel de vader van de fotojournalistiek wordt genoemd, maar zelf relativeerde Eisenstaedt die betiteling steevast: de vader was Erich Salomon, hij was hooguit de zoon.
Toen hij in 1935 emigreerde naar de Verenigde Staten had Eisenstaedt, die in 1898 werd geboren in het toenmalige Oost-Pruisische Dirschau, zijn sporen in de journalistiek al ruimschoots verdiend. Oorspronkelijk had hij de kost verdiend als huis-aan-huisverkoper van knopen en riemen. Fotograferen deed hij uit liefhebberij, tot bleek dat daarmee meer geld te verdienen was: het waren de kinderjaren van de geïllustreerde tijdschriften en er was een nijpend tekort aan fotografen.
In 1926 vestigde hij zich als persfotograaf, en werkte met name voor het persbureau Associated Press dat hij voorzag van de foto's over de opkomst van de nazi's. Hij fotografeerde de begrafenis van Hindenburg, de eerste ontmoeting van Hitler en Mussolini in Venetië, en legde Ethiopië vast aan de vooravond van de oorlog met Italië.
Tijdens een bijeenkomst van de Volkerenbond in Genève maakte hij een nog altijd angstaanjagende foto van Josef Goebbels, die de lens inkijkt met van haat doortrokken ogen. Naar later bleek toonde diezelfde Goebbels zich op de andere foto's op het rolletje van zeer amaibele zijde, maar dat maakt dat ene veel gepubliceerde beeld niet minder onheilspellend.
Dat Eisenstaedt als jood bij zijn werk in de jaren dertig geen strobreed in de weg werd gelegd, had vooral te maken met de medailles die hij had overgehouden aan zijn deelname aan de Eerste Wereldoorlog. Maar goede vaderlander of niet, in die ogen van Goebbels zat voldoende aanleiding het land te verlaten, zou Eisenstaedt later verklaren. Dat inzicht heeft hem ongetwijfeld het leven gered.
De laatste jaren van zijn leven was Eisenstaedt nog bijna dagelijks op de burelen van Time/Life aan te treffen. Hij sorteerde er zijn foto's: meer dan een miljoen in totaal. En hij grossierde er in anekdotes, zoals het een oud-journalist betaamt. Over die keer dat hij president Ford moest fotograferen en vergat een rolletje in zijn camera te doen. Of over het huwelijk van koning Boris van Bulgarije met de jongste dochter van de Italiaanse koning Victor Emmanuel, waarbij hij alles fotografeerde wat los en vast zat behalve het bruidspaar zelf.
En menigeen vroeg natuurlijk naar het verhaal achter Die Ene Foto. Hij heeft het nog kunnen afronden; welbeschouwd een passend afscheidsgeschenk. [NRC Handelsblad, 25aug1995]