Visser

[Over: Barbara Klemm, Blick nach Osten]
 
'Praag, 1994' luidt de enige informatie die de Duitse Barbara Klemm meegaf aan dit tafereel in haar boek Blick nach Osten. Een merkwaardige foto: straathoeken, putjes en vissers genoeg in de fotografie, evenals wulpse dames, maar ik kan me niet herinneren ze ooit eerder zo te hebben zien samenspannen.

Zou een en ander speciaal ten behoeve van de fotografe in elkaar zijn gestoken? Ik acht het niet waarschijnlijk. Barbara Klemm is er de fotografe niet naar iets in scène te zetten: al sinds 1959 is ze verbonden aan de Frankfurter Allgemeine Zeitung, toch allesbehalve een krant die erom bekend staat de waarheid niet te nauw te nemen.

Een kunstenaars-performance dan? Nee, dit strookt niet met de rest van haar boek, dat zeer serieuze fotojournalistiek bevat over de veranderingen (of juist het gebrek daaraan) in landen als voormalig Oost-Duitsland, Polen, Rusland, Tsjechië, Roemenië en Moldavië over de afgelopen 25 jaar.

Een stil protest tegen de prijsverhoging van de visvergunningen, of toeval? - aangezien Klemme bij twijfel steevast gebruik maakt van een verhelderend onderschrift, ga ik er van uit dat er écht wordt gevist op deze straathoek.

Uiteraard was er uit de 157 foto's in Blick nach Osten best eentje te kiezen geweest die een directer beeld van de historische omwentelingen in het ex-Oostblok had gegeven. Een ongemakkelijk applaudisserende Helmut Kohl tijdens het staatsbezoek van Erich Honecker in 1987 bijvoorbeeld, de feestende mensenmassa bij de Brandenburger Tor in november 1989, of een willekeurige foto van het contrast tussen ouderwets arm en nieuw rijk in Rusland. Maar geen van alle is zo symbolisch voor de bijna onmogelijke opgave waarvoor het voormalige oostblok zich geplaatst ziet als die van deze visser. [NRC Handelsblad, 11nov1995]