AMSTERDAM, 6 SEPT. Abonnees hoeven de uitgevers niet en een vaste verschijningsfrequentie zou een blok aan het been zijn, maar toch is Guaranteed Real Dutch Photomagazine een echt tijdschrift vinden ze. Het heeft de vorm van een tijdschrift, en er zullen nog de nodige afleveringen volgen, aldus vormgever Willem van Zoetendaal (47) die met fotohistoricus Frido Troost (36) het initiatief nam tot de oprichting van het nieuwe Nederlandse fotoblad. Samen vormen zij sinds 1994 Basalt, een uitgeverij die naam heeft gemaakt met kleine, mooi verzorgde boeken waarin werk van historische fotografen als G.H.Breitner, Leendert Blok en de Groningse fietsenmaker/portrettist Jacob Molenhuis wordt gecombineerd met werk van jonge hedendaagse fotografen.
De eerste aflevering van het nieuwe tijdschrift (oplage: 1750) zal officieel worden gepresenteerd in Groningen op 13 september, de openingsdag van de fotomanifestatie Noorderlicht. Wanneer de tweede aflevering verschijnt, kunnen de initiatiefnemers niet zeggen. Het is behalve van geld vooral een kwestie van een handvol foto's waarmee we een idee kunnen vormgegeven. Want dat is het uitgangspunt van het tijdschrift. Zodra het moet omdat het moet, krijg je compromissen. En juist dat willen we niet, aldus Van Zoetendaal in zijn woonhuis annex atelier en kantoor aan de Amsterdamse Lijnbaansgracht.
Compromisloos is het Guaranteed Real Dutch Photomagazine zeker. Tevergeefs is het zoeken naar keurig gerangschikte portfolio's en achtergrondartikelen. Advertenties en cameratests, zo bepalend voor de commerciële fotobladen, komen er niet in voor. In plaats daarvan biedt het GRDP na een titelloze cover, gesierd met Rineke Dijkstra's portret van een gehavende Portugese stierenvechter, zonder enige tekst of uitleg 54 (portret) foto's van mannen, afwisselend van historische en hedendaagse signatuur. Het beeld varieert van een ruggelings jongenskiekje van de onbekende Hongaar Jenö Kellner en het gezicht van de Chinese admiraal Ting in 1880 vastgelegd door Raimond von Stillfried und Ratenitz tot anonieme studiofoto's en pontificale zelfportretten, van het werk van Lucia Moholy en Robert Longo tot dat van Céline van Balen en Cas Oorthuys.
Behalve het feit dat het gaat over mannen zijn de foto's slechts door een intuïtief beeldrijm met elkaar verbonden - krachtig naast kwestbaar, beschadigd naast blijmoedig, naakt naast gekleed. Uitgelegd wordt er niets en zekerheid of eenduidigheid kent het beeldverhaal dan ook niet. Het is een zelfportret, is de cryptische uitleg van Van Zoetendaal, die evenals Troost niet voor het interview gefotografeerd wil worden. Iedere toelichting zou de foto's hun beeldende kracht ontnemen. Dat is wat gewoonlijk gebeurt in fototijdschriften en waarvan wij nu juist afstand willen nemen. In een fotoblad moeten de foto's het zelf doen.
Hoewel Basalt met haar veelal mooi verzorgde uitgaves een naam heeft opgebouwd als fotografie-uitgever, wil ze allesbehalve een 'standaard uitgeverij' worden, zegt Troost. Wij brengen alleen die boeken uit die we zelf willen maken. Zelfs als ze gevuld zijn met het werk van één fotograaf is het idee van ons en verzorgen wij de selectie en de presentatie. We geven vorm aan onze visie op fotografie. In die zin zijn we meer een ideeëncentrum dan een uitgeverij.
Vandaar dat Basalt ook op andere terreinen aktief is. Zo verzorgden Troost en Van Zoetendaal vorig jaar een presentatie van Nederlandse fotografie in Turijn. Momenteel organiseren ze onder de titel 'Het Janus Pakt' een serie van vijf dubbeltentoonstellingen op verschillende lokaties in Amsterdam, en in het kader van Noorderlicht zal de tentoonstelling De Kwestbare Man te zien zijn, waarin ook een deel van de nu in het tijdschrift verschenen foto's is opgenomen.
Tevens is begonnen met de aanleg van een eigen collectie die momenteel ruim 500 foto's omvat, en bestaat uit zowel hedendaags werk (voornamelijk van (ex-)studenten een de Rietveld-academie: Troost is er docent en Van Zoetendaal coordinator fotografie) als veelal anonieme foto's die zijn opgedoken in binnen- en buitenlandse archieven. Van Zoetendaal: Het is een collectie die enkel en alleen is gebaseerd op persoonlijke smaak.
De foto's die we aankopen denken we te kunnen gebruiken in onze boeken of het tijdschrift. De status van de foto of de fotograaf is daarbij volstrekt onbelangrijk. Goede fotografie kan overal vandaan komen, ook uit een schoenendoos.''
De verschillende aktiviteiten hebben Basalt in fotografenkringen de naam gegeven een Amsterdams fotoinstituut in spé te zijn. Speculaties hieromtrent werden aangewakkerd door de subsidieaanvraag die vorig jaar bij de gemeente Amsterdam werd ingediend voor de oprichting van een 'fotosalon'. Van Zoetendaal: "Amsterdam kent weliswaar verbijsterend weinig presentatiegelegenheid maar wij hebben niet de behoefte in die lacune te voorzien. Wat we wel zouden willen is een soort laboratorium waarin we onze ideeën omtrent de omgang, toepassing en presentatie van fotografie kunnen vormgeven.''
Hoewel de subsidieaanvraag door de gemeente werd afgewezen, is het plan nog niet van de baan, zegt hij: "Ik denk dat we er langzaam naar toe zullen groeien." [NRCH, 6sep1997]