Het veilinghuis Phillips in New York biedt maandag voor het eerst sinds 1982 weer foto's aan. De collectie-Verneuil wordt door verzamelaars met argwaan bekeken, na recente fraude-affaires met vervalste 'vintage prints'.
AMSTERDAM, 3 APRIL Enkele maanden geleden zou een veiling van een fotocollectie zoals die maandag plaats heeft bij veilinghuis Phillips in New York, nauwelijks voor ophef hebben gezorgd. Maar sinds de recente fraude-affaires met de vervalste 'vintage prints' (eerste drukken) van Man Ray en de bij Sotheby's in Londen onder valse voorwendselen geveilde fotocollectie Kirchbach, heeft de argwaan toegeslagen in de verzamelaarswereld.
Zeker, de 'collectie Maurice Verneuil' die Phillips aanbiedt bevat enkele foto's van Andre Kertesz, Lee Miller, Florence Henri en Germaine Krull, en ook de twee Man Ray's mogen er zijn. Zoals diens 'gesolariseerde naakt' uit 1931 bijvoorbeeld, dat met een vraagprijs van tussen de 60.000 en 80.000 dollar het topstuk van de veiling is. Het restant van de in totaal 115 foto's omvattende collectie is maar zo-zo zeggen de kenners, wijzend op de vele foto's die worden ingezet voor bedragen tussen de 300 en 500 dollar. Dat is schamel voor een collectie waarin volgens het veilinghuis 'de geschiedenis van de Franse fotografie doorzindert'. De totale opbrengst van de collectie Verneuil wordt geschat op drie- tot vierhonderdduizend dollar.
Er is zeker reden voor argwaan bij de 'collectie Verneuil'. De overeenkomsten met de affaire Kirchbach konden niemand ontgaan: een tot nu toe onbekende collectie fotografie, bijeengebracht in het begin van de jaren dertig en sindsdien onaangeroerd weggestopt in een kast; een verkoper die anoniem wil blijven; een veilingcatalogus waarin de eigendomsgeschiedenis door geen enkel document wordt gestaafd. Kwam met deze 'collectie Verneuil' niet opnieuw een deel van de Kirchbach-collectie boven water? Tenslotte bestond zijn verzameling oorspronkelijk uit ruim 600 foto's waarvan er in Londen slechts 234 waren geveild.
De telefoon stond de afgelopen weken dan ook roodgloeiend bij Phillips' fotografiecurator Nancy Lieberman. Wat goed uitkwam, want het veilinghuis kon wel wat publiciteit gebruiken voor zijn eerste fotografieveiling sinds 1982. Hoogstpersoonlijk kon Lieberman de Amerikaanse en internationale pers op het hart drukken toch vooral te schrijven dat er met deze veiling helemaal niets mis is. Phillips had, anders dan Sotheby's, zijn huiswerk wel gedaan en de door de verkoper beweerde eigendomsgeschiedenis onderzocht.
Volgens de pas vorige week gepubliceerde veilingcatalogus was Maurice Verneuil (1869-1942) een Art Nouveau-tekenaar en meubelontwerper die eind jaren twintig belangstelling kreeg voor fotografie. De nu op de veiling aangeboden foto's kocht hij tussen 1928 en 1935 met de bedoeling er een boek over samen te stellen. Het gaat om werk van 19 fotografen, telkens met verschillende foto's en een (zelf)portret vertegenwoordigd.
De Duitse kunsthistoricus Herbert Molderings, die in februari de fraude met de onder de naam Anderson verkochte Kirchbach-collectie aan het licht bracht, is overtuigd van de juistheid van deze eigendomsgeschiedenis. 'Voor zover ik heb kunnen nagaan bevat de collectie Verneuil geen foto's uit de Kirchbach-collectie.'
Op zijn verzoek heeft hij kopieen toegestuurd gekregen van de achterzijde van enkele foto's. ,,Zowel de nummering als het handschrift erop verschillen totaal van de achterzijde van de Kirchbach-foto's,'' aldus Molderings. Daarnaast heeft hij documenten ter inzage gekregen zoals het typoscript van Verneuils (nooit gepubliceerde) boek, en diens correspondentie met fotografen en met potentiele uitgevers.
Desondanks uit Molderings zich in scherpe bewoordingen over het optreden van het veilinghuis. ,,Phillips heeft kat en muis gespeeld met de kopers. Het enige resultaat is meer achterdocht. Men heeft nu bekend gemaakt de documenten te zullen exposeren tijdens de veiling. Maar ze hadden afgedrukt moeten worden in de catalogus.'' De uitnodiging van het veilinghuis om in New York ten overstaan van verzamelaars en pers de authenticiteit van de collectie te bevestigen, heeft hij dan ook afgeslagen: ,,Ze maken er een circus van. Daar doe ik niet aan mee.''
Ook de Amsterdamse verzamelaar Manfred Heiting is verbolgen over de handelwijze van het veilinghuis. ,,Het bewijst opnieuw dat in de fotografiehandel het hobbyisme welig tiert. Na alles wat er de afgelopen maanden gebeurd is, zou je verwachten dat men serieuzer zou optreden.'' Volgens veilingcurator Nancy Lieberman werden de foto's al in november vorig jaar bij Phillips aangeboden door een stiefzoon van Verneuils inmiddels 100-jarige weduwe. ,,Er was toen geen enkele reden tot twijfel. Toen in februari de details over de Kirchbach-affaire bekend werden hebben we onmiddellijk nader onderzoek ingesteld. Ook wij zagen de overeenkomsten.'' Ze zegt echter geen moment overwogen te hebben om bewijsstukken in de catalogus op te nemen. Lieberman: ,,De collectie is bonafide. Waarom zou ik dan met allerhande bewijsstukken het tegendeel moeten ontkennen?''
Verzamelaar Heiting, bezitter van een van de omvangrijkste en mooiste particuliere fotocollecties ter wereld, reageert korzelig op Liebermans uitspraak. ,,De veilinghuizen lijken nog altijd niet doordrongen van hun verantwoordelijkheid,'' meent hij. Al zal hij ,,uiteraard, al was het maar om te kijken'' maandag wel op de veiling aanwezig zijn. [NRCH, 3apr1998]
AMSTERDAM, 3 APRIL Enkele maanden geleden zou een veiling van een fotocollectie zoals die maandag plaats heeft bij veilinghuis Phillips in New York, nauwelijks voor ophef hebben gezorgd. Maar sinds de recente fraude-affaires met de vervalste 'vintage prints' (eerste drukken) van Man Ray en de bij Sotheby's in Londen onder valse voorwendselen geveilde fotocollectie Kirchbach, heeft de argwaan toegeslagen in de verzamelaarswereld.
Zeker, de 'collectie Maurice Verneuil' die Phillips aanbiedt bevat enkele foto's van Andre Kertesz, Lee Miller, Florence Henri en Germaine Krull, en ook de twee Man Ray's mogen er zijn. Zoals diens 'gesolariseerde naakt' uit 1931 bijvoorbeeld, dat met een vraagprijs van tussen de 60.000 en 80.000 dollar het topstuk van de veiling is. Het restant van de in totaal 115 foto's omvattende collectie is maar zo-zo zeggen de kenners, wijzend op de vele foto's die worden ingezet voor bedragen tussen de 300 en 500 dollar. Dat is schamel voor een collectie waarin volgens het veilinghuis 'de geschiedenis van de Franse fotografie doorzindert'. De totale opbrengst van de collectie Verneuil wordt geschat op drie- tot vierhonderdduizend dollar.
Er is zeker reden voor argwaan bij de 'collectie Verneuil'. De overeenkomsten met de affaire Kirchbach konden niemand ontgaan: een tot nu toe onbekende collectie fotografie, bijeengebracht in het begin van de jaren dertig en sindsdien onaangeroerd weggestopt in een kast; een verkoper die anoniem wil blijven; een veilingcatalogus waarin de eigendomsgeschiedenis door geen enkel document wordt gestaafd. Kwam met deze 'collectie Verneuil' niet opnieuw een deel van de Kirchbach-collectie boven water? Tenslotte bestond zijn verzameling oorspronkelijk uit ruim 600 foto's waarvan er in Londen slechts 234 waren geveild.
De telefoon stond de afgelopen weken dan ook roodgloeiend bij Phillips' fotografiecurator Nancy Lieberman. Wat goed uitkwam, want het veilinghuis kon wel wat publiciteit gebruiken voor zijn eerste fotografieveiling sinds 1982. Hoogstpersoonlijk kon Lieberman de Amerikaanse en internationale pers op het hart drukken toch vooral te schrijven dat er met deze veiling helemaal niets mis is. Phillips had, anders dan Sotheby's, zijn huiswerk wel gedaan en de door de verkoper beweerde eigendomsgeschiedenis onderzocht.
Volgens de pas vorige week gepubliceerde veilingcatalogus was Maurice Verneuil (1869-1942) een Art Nouveau-tekenaar en meubelontwerper die eind jaren twintig belangstelling kreeg voor fotografie. De nu op de veiling aangeboden foto's kocht hij tussen 1928 en 1935 met de bedoeling er een boek over samen te stellen. Het gaat om werk van 19 fotografen, telkens met verschillende foto's en een (zelf)portret vertegenwoordigd.
De Duitse kunsthistoricus Herbert Molderings, die in februari de fraude met de onder de naam Anderson verkochte Kirchbach-collectie aan het licht bracht, is overtuigd van de juistheid van deze eigendomsgeschiedenis. 'Voor zover ik heb kunnen nagaan bevat de collectie Verneuil geen foto's uit de Kirchbach-collectie.'
Op zijn verzoek heeft hij kopieen toegestuurd gekregen van de achterzijde van enkele foto's. ,,Zowel de nummering als het handschrift erop verschillen totaal van de achterzijde van de Kirchbach-foto's,'' aldus Molderings. Daarnaast heeft hij documenten ter inzage gekregen zoals het typoscript van Verneuils (nooit gepubliceerde) boek, en diens correspondentie met fotografen en met potentiele uitgevers.
Desondanks uit Molderings zich in scherpe bewoordingen over het optreden van het veilinghuis. ,,Phillips heeft kat en muis gespeeld met de kopers. Het enige resultaat is meer achterdocht. Men heeft nu bekend gemaakt de documenten te zullen exposeren tijdens de veiling. Maar ze hadden afgedrukt moeten worden in de catalogus.'' De uitnodiging van het veilinghuis om in New York ten overstaan van verzamelaars en pers de authenticiteit van de collectie te bevestigen, heeft hij dan ook afgeslagen: ,,Ze maken er een circus van. Daar doe ik niet aan mee.''
Ook de Amsterdamse verzamelaar Manfred Heiting is verbolgen over de handelwijze van het veilinghuis. ,,Het bewijst opnieuw dat in de fotografiehandel het hobbyisme welig tiert. Na alles wat er de afgelopen maanden gebeurd is, zou je verwachten dat men serieuzer zou optreden.'' Volgens veilingcurator Nancy Lieberman werden de foto's al in november vorig jaar bij Phillips aangeboden door een stiefzoon van Verneuils inmiddels 100-jarige weduwe. ,,Er was toen geen enkele reden tot twijfel. Toen in februari de details over de Kirchbach-affaire bekend werden hebben we onmiddellijk nader onderzoek ingesteld. Ook wij zagen de overeenkomsten.'' Ze zegt echter geen moment overwogen te hebben om bewijsstukken in de catalogus op te nemen. Lieberman: ,,De collectie is bonafide. Waarom zou ik dan met allerhande bewijsstukken het tegendeel moeten ontkennen?''
Verzamelaar Heiting, bezitter van een van de omvangrijkste en mooiste particuliere fotocollecties ter wereld, reageert korzelig op Liebermans uitspraak. ,,De veilinghuizen lijken nog altijd niet doordrongen van hun verantwoordelijkheid,'' meent hij. Al zal hij ,,uiteraard, al was het maar om te kijken'' maandag wel op de veiling aanwezig zijn. [NRCH, 3apr1998]