Vervalste foto's Man Ray

Lucien Treillard, de voormalige persoonlijk secretaris van fotograaf Man Ray, is een van de verdachten in de grootscheepse vervalsingsfraude die aan het licht is gebracht door de Duitse verzamelaar Werner Bokelberg. Dat blijkt uit een onderzoek van de Franse justitie.

Bokelberg kocht de afgelopen jaren voor ruim vier miljoen gulden ruim zestig zogenaamde vintage prints van Man Ray, gemaakt door de fotograaf in de jaren twintig en dertig. Het ging echter om recent vervaardigde afdrukken, voorzien van een valse handtekening. Alle door Bokelberg gekochte afdrukken bevatten ook de afdrukken van stempels die in de jaren twintig en dertig door Man Ray werden gebruikt. Deze zijn nu in het bezit van de in Parijs gevestigde Association Internationale Des Amis et Defenseurs de l'Oeuvre de Man Ray waarvan Treillard secretaris is.

In verzamelaarskringen kwam Treillard al eerder in opspraak vanwege het verstrekken van authenticiteitsverklaringen bij niet door Man Ray (of met zijn goedkeuring) vervaardigde afdrukken. Ook hierbij werd gebruik gemaakt van de originele stempels. Zodoende konden de foto's worden aangeboden als originele Man Ray-drukken en in sommige gevallen zelfs als vintage-drukken, waardoor hun waarde bij verkoop verveelvoudigde.

De Franse justitie wil Treillard ook horen over zijn beheer van het negatievenarchief van Man Ray. Aangezien de uitsnede van sommige door Bokelberg ontmaskerde vervalsingen groter is dan die van de van Man Ray bekende afdrukken, moet bij het vervaardigen ervan gebruik zijn gemaakt van de originele negatieven. Na de dood van de fotograaf in 1976 hield Treillard in opdracht van Ray's weduwe Juliet toezicht op de negatieven en het afdrukken ervan.

Juliet Ray overleed in 1991. In hetzelfde jaar overleed ook Man Ray's vaste drukker Serge Beguier. Diens ex-vrouw Hélène - zij scheidde van haar man na de dood van Man Ray en trok in bij weduwe Juliet - wordt door Bokelberg en de Parijse justitie als een van de hoofdverdachten in de vervalsingsaffaire beschouwd. Zij heeft een relatie met de man die zich aan Bokelberg bekend maakte als Benjamin Walter en hem de nadien de vals gebleken vintage prints verkocht.

Sinds 1993, hetzelfde jaar waarin Bokelberg van Walter zijn eerste vervalsingen kocht, zijn de Man Ray-negatieven ondergebracht in de collectie van het Centre Pompidou. Betrokkenheid van dit museum bij de fraude wordt in verzamelaarskringen onwaarschijnlijk geacht. Want een deel van Bokelbergs vervalsingen werd gedrukt op fotopapier dat alleen in 1992 en 1993 en in beperkte oplage verkrijgbaar was. Vermoedelijk is vòòr de verhuizing naar het Centre Pompidou een deel van de negatieven gedupliceerd voor het maken van de valse vintage-drukken. [NRCH, 2feb1998]