Al tijdens de bouw gold De Rotterdam als een schip van superlatieven.Het modernste en meest luxueuze stoomschip ooit in Nederland gebouwd,vlaggenschip van de Holland-Amerika Lijn (HAL), toppunt van maritiem vernuft en - het is eind jaren vijftig vorige eeuw - symbool van de geslaagde naoorlogse wederopbouw. Geen wonder dat het schip altijd grote aantrekkingskracht heeft uitgeoefend op fotografen, professionals zowel als amateurs. Om over de opvarenden nog maar te zwijgen. Ook al is de expositie die het Nederlands Fotomuseum momenteel aan het schip wijdt met ruim driehonderd foto's afkomstig uit archieven en schoenendozen een bomvol geheel, welbeschouwd is het maar een fractie van wat er had kunnen hangen.
De foto's (kleur en zwart-wit, van kiekjes tot keurige composities)beslaan de bouw- en bedrijfsjaren; tot 1968 op de lijndienst naar New York,tot 1997 als cruiseschip voor de HAL.
Aart Klein, Cas Oorthuys, Frits Rotgans, Ed van Wijk; vrijwel iedere fotograaf van de Nederlandse wederopbouw blijkt De Rotterdam wel te hebben gefotografeerd. De eerste zag het imposante silhouet van de achtersteven,de ander het volk dat bij duizenden de tewaterlating gadesloeg, de derdein vogelvlucht de nijvere stad achter de witgrijze kolos. Het zijn foto's die voor wie enigszins thuis is in de canon van de Nederlandse fotografie,in een oogopslag zowel complete oeuvres als een tijdsbestek oproepen. Een ontdekking zijn ze nauwelijks te noemen.
Anders is het met de foto's van Harry Mosch en Daniël van de Ven, twee ten onrechte bijna vergeten fotografen die het grootste deel van hun loopbaan in dienst waren bij de HAL. Van de Ven (1929) blijkt een vakkundig zwart-witfotograaf die op een zakelijke maar gevarieerde manier het indrukwekkende bouwproject dat De Rotterdam was, gestalte gaf. Terecht krijgen zijn foto's een prominente plaats op de tentoonstelling.
De show wordt evenwel gestolen door Harry Mosch (1920-1986). Mosch, van wiens archief jammer genoeg maar een fractie bewaard is gebleven, bedreef een luchtig soort reclamefotografie. In kleur en op kitscherige af fotografeerde hij de mevrouw met haar zojuist geserveerde ontbijt-op-bed,het statige afdalen van de trap naar het Riz Carlton of in de loungebar waar een man terloops zijn hand kon leggen op de knie van zijn vrouw.Kleine, zorgvuldig geënsceneerde theaterstukjes zijn het waarvoor hij,afgaande op de regelmatig in wisselende groepssamenstelling optredende dames en heren, gretig gebruik maakte van figuranten.
Een ding hebben Mosch' foto's gemeen met de vele amateur-foto's in de expositie: ze zijn doortrokken van onbekommerdheid. De toegenomen welvaart stelde 'de gewone man' in staat zich even in een wereld te wanen die niet daarvoor enkel weggelegd was voor de happy few. Het verklaart de mengeling van tevredenheid en verwondering op de gezichten in de restaurants, bij het zwembad en aan de reling.
Het is begrijpelijk, al doet het ook ietwat naïef aan. In de wederopbouw wereld waarover het schip zich bewoog woedde tenslotte eenKoude Oorlog en een Vietnam-oorlog, brandde het Midden Oosten en werden heren der culturele revoluties uitgevochten. Die tijdlat moet je als kijker zelf langs de foto's leggen. Dat doet weliswaar enigszins afbreuk aan het begrip van de symbolische rol van De Rotterdam passen doet het wel bij het sprookjesschip dat ze heette te zijn.
Als alles goed gaat zal, het schip - gered van de slopershamer, hersteld in oude staat - dit najaar definitief terugkeren naar haar thuishaven waar ze in gebruik zal worden genomen als hotel, congrescentrum, casino enzovoorts. Hollands Glorie, zorgvuldig gerestaureerd en met een vaste ligplaats; veel is er niet voor nodig om ook daarin enige symboliek te zien.