9 bloemen

In de nazomer van 2011 opent mijn vriend de handelaar in waardevol oud papier (zegt hij) een doos vol boeken. Even kijken. Een stapeltje Vestdijk. Een handje Hermans. Iets van ene Louis Drabbe, 'typisch een schrijver van rottige boeken' zoals we lezen in het nawoord van Wim Zaal die ons daarmee op slag nieuwsgierig maakt. Net als even later een ouwelijk ruggetje dat bij nadere inspectie Knoeierijen in den schilderijenhandel van M.J. Brusse verbergt. Een eerste druk uit 1926, door een vorige eigenaar voorzien van een eigen bandje en twee ongedateerde krantenknipsels over de strafzaak tegen de malverserende 'Larenschen kunsthandelaar en restaurateur J.V.'
Waar komen deze boeken vandaan? Vriend handelaar weet het niet meer. Dozen komen, dozen gaan. Net als boeken. Ik kom vaak bij hem over de vloer.

Uit de doos komt ook een goudkleurig boekje. 9 bloemen van het kwaad heet het. Het stamt uit 1994 en blijkt de voorpublicatie van een nieuwe vertaling van de volledige gedichtencyclus die, we zoeken het even op, inderdaad het jaar daarna verschenen is.
Baudelaire dus. Ik heb niks met Baudelaire en zijn Bloemen van het kwaad. Ooit geprobeerd in mijn jonge jaren, maar mij te … Ja, wat vond ik eigenlijk, toen?

Het gouden boekje niet dus toch maar even bladeren. Er blijken ook foto’s in te staan. Achttien stuks, diepzwart en broeierig, gemaakt door Gerard Hadders, tevens vormgever. Om de foto's te
kunnen bekijken moet je het boekje omkeren. De achterkant wordt dan de voorkant die dan ineens niet meer van goud is maar zwart van foto. Op de foto staat een mevrouw, met twee handen omklemt ze een schedel. Ik weet alweer bijna wat me tegenstond aan die Baudelaire, toen.

Maar dit boekje moet ik toch maar hebben. Want met foto’s heb ik nu eenmaal wel iets. En wie weet, misschien wil het via die foto’s na al die jaren toch nog iets worden tussen die Baudelaire en mij.
Vriend handelaar legt het alvast voor me onder de toonbank. Raakt het tenminste niet zoek. Dan drinken we koffie, hebben het over de wereld, nemen nog een paar boeken door. En nu moeten we maar weer aan het werk zeggen we.
Thuis bedenk ik me dat ik de 9 bloemen vergeten ben.

Wel twee, drie keer per week kom ik in de winkel. Minstens. Grasduinen, koffie, de wereld en de boeken. Wekenlang denk ik te laat aan die Baudelaire (die Hadders) onder de toonbank. Dit schiet niet op.

Dan opent in Museum Drachten een expositie van Thijs en Evert Rinsema, broers, schoenmakers, kunstenaars. Over dada en Kurt Schwitters heb je het dan, ook al weer even geleden. Hup, naar Drachten denk ik op vrijdagochtend. En vooruit, ook even langs het antiquariaat. Kan ik eindelijk die 9 bloemen meenemen. Ga je naar Drachten, zegt vriend handelaar. Leuk, hij wil wel even mee.
Onderweg drinken we koffie bij het benzinestation en vinden in het gras bij de picknickbank we een portemonnee. Er zitten geen centen meer in maar wel negen bankpasjes. We overhandigen de portemonnee maar aan de pompbediende die 'o jee' zegt op een manier die doet denken dat het dagelijkse kost voor hem is.  
Terug uit Drachten nemen we in de winkel die Rinsema’s nog even door en de wereld en dan een boek of wat. En nu moeten we maar weer echt aan het werk zeggen we.
Thuis bedenk ik me dat ik de 9 bloemen vergeten ben.

Ik vind dat het nu wel lang genoeg geduurd heeft, fiets de volgende dag naar het antiquariaat, vis het boekje uit het inmiddels danig gegroeide stapeltje boeken-die-niet-zoek-mogen-raken en stop het in mijn tas. Zo. Eindelijk. Hè hè, zegt vriend handelaar in het oude papier waaraan nu de waarde van enkele euro’s kleeft.
Omdat het nu eenmaal zo hoort nemen we ook de wereld nog even door. Buiten op het stoepje, omdat het zonnetje schijnt.
In het boekenkarretje naast de voordeur vinden we opnieuw een portemonnee. Centen zitten er niet meer in maar wel 9 fotootjes van wat wij dan maar denken dat kinderen zijn en kleinkinderen.
Zullen we maar 'o jee' zeggen, zeggen we tegen elkaar.

In de weken erna raakt 9 bloemen zoek tussen een stapel oude kranten en wordt net op tijd gered uit de muil van de oudpapiercontainer. Kom ik de uitgever tegen die me het adres van Gerard Hadders geeft voor het geval ik meer over die foto’s wil weten. Maak ik een afspraak met Hadders om bij hem langs te gaan. Gaat die afspraak op het laatste moment niet door.
Mij verwondert het allemaal niets meer. Het heeft nooit willen boteren tussen Baudelaire en mij.
Toch ben ik niet ontevreden.

----

9 bloemen verscheen op papier in Hommage à Baudelaire, een speciale uitgave ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van uitgeverij Voetnoot en het 10-jarig bestaan van galerie Baudelaire, beide te Antwerpen. Het boek bevat werk van met werk van bijna negentig schrijvers, dichters, vertalers, fotografen en kunstenaars, en werd samengesteld door Henrik Barends en Anneke Pijnappel, de twee drijvende krachten achter uitgeverij en galerie.

Hommage à Baudelaire bevat bijdragen van: 

Anne van Amstel, Pierre Bergounioux, Patricia Beysens, Diana Blok, Wineke de Boer, Rommert Boonstra, Bart Brey, Marlo Broekmans, Denis Brun, Maarten van Buuren, Julien Coulommier, Kiki Coumans, Peter Day, Martijn Doolaard, Drs.P, Just Enschedé, Winfred Evers, Jan Eyskens, Paul Fleming, Lionel Fourneaux, René Franken, Philip Freriks, d'Hanis & Lachaert, Martin de Haan, Hardeman & Schilstra, Rokus Hofstede, Jos Houweling, Paul Ilegems, Evelyn Jansen, Freda Kamphuis, Hilde Keteleer, Herman Koch, Bart Koubaa, Arthur Lava, Ingeborg Leijerzapf, Dirk Leyman, Winnifred Limburg, Bart Van Loo, Guus Luijters, Sylvia Marijnissen, Eddie Marsman, Lotte Menkman, Kees Mercks, Pierre Michon, Eric Min, Cornelia Nauta, Paul & Menno de Nooijer, Laurent Olivès, Paul Overdijk, Jef Paepen, Ruudt Peters, Susanne Piët, Hans van Pinxteren, Rudo Prekop, Wouter van Riessen•William Ropp, Nora De Rudder, Tineke de Ruiter, Schilte & Portielje, K. Schippers, Désirée Schyns, Carolein Smit, Vasil Stanko, Tono Stano, F. Starik, Rob Steenhorst, Jan Pieter van der Sterre, Miro Svolik, Michel Szulc Krzyzanowski, Henk Tas, Nadine Tasseel, Rob Versluys, Jan Vissers, Oscar Voch, Andrea Voigt, Barbara de Vries, Jacquie Maria Wessels, Ivo de Wijs, Lam de Wolf, John Wood, Willem van Zadelhoff, Vladimir Zidlicky, Aart van Zoest en Peter Zupnik.