Wie is Nikolaj Ge, bijvoorbeeld. Of I. Pikkel of
E.F. Napravnik? Moet een geïnteresseerde niet-Rus het constante en tamelijk
nonchalante strooien van namen doorstaan voor hij iets te horen krijgt over
mogelijke bekenden als S.L. Levitskij, A.I. Denier, K.K. Boella of Vladimir
Vysotskij? Moet zo’n enthousiaste westerling niet ingelicht worden over de
voorgeschiedenis van de wereldberoemde of gewoon bekende fotografen uit de
jaren twintig zoals Nappelbaum, Rodtsjenko en de anderen? Natuurlijk, kritiek
is vanuit het Westen gemakkelijk te leveren. Maar zelfs de Russische
samensteller, Jelena Barchatova, onderstreept de tekortkomingen van het boek
met het advies aan de lezer om 'van tijd tot tijd wat te verpozen in het
fotogedeelte om wat op adem te komen’. Een prima tip! Blader aandachtig het
boek door, duik af en toe in een passage waardoor u getroffen wordt. Dit lijkt
me de beste garantie om met Het oude Rusland verbazingwekkende, plezierige en
in zekere zin toch unieke uren door te brengen.
Het is de laatste alinea van een
boekbespreking. Vrij Nederland, daarin heeft-ie
gestaan. We herkennen het
logootje. Ieder artikel in het weekblad werd er steevast mee afgesloten.
De regels zijn zorgvuldig afgescheurd. Het
restant moet precies de bedoeling zijn geweest.
Nu ligt het op de bodem van een bananendoos,
onmisbaar gereedschap in iedere winkel voor waardevol oud papier.
In de doos hebben boeken gezeten. Maar het
boek uit de recensie zit er niet in. Heeft er ook niet ingezeten, zegt de
boekhandelaar en hij kan het weten. Hij weet alles (zo’n beetje).
Het oude Rusland, fotografie 1839-1917, heet het boek. Dat staat onderaan het papiertje. En dat het gezamenlijk
uitgegeven is door Jan Mets en Fragment te Amsterdam.
Wie de recensie heeft geschreven weten we
niet. Die naam stond bóven de recensie. Niet meegescheurd. Weg.
Ook het jaartal ontbreekt maar dat laat zich
eenvoudig vinden: 1989.
1989, vierden we toen niet het 150-jarig
'bestaan’ van de fotografie? Ja, dat deden we. Even rekenen, ja, dan kom je uit in 1839. Logisch.
Wat 1917 betreft: de revolutie, ook logisch. Daarna begon het nieuwe Rusland. Dat nu ook al weer oud is. Zo gaan
die dingen.
En ja, 1989, val van de muur, jaar van weer andere revoluties.
Je had er nog geen weet van toen Het oude Rusland uitkwam en besproken
werd. Zo gaan díe dingen.
Misschien heeft het boek wel nooit ofte nimmer
in de doos gezeten zegt de boekhandelaar.
Misschien is het stukje papier wel alleen maar
bewaard om het boek niet te vergeten.
Als tip, zeg maar.
Dat is dan prima gelukt.
-----
Hoedje van papier verschijnt onregelmatig en wordt geschreven naar
aanleiding van vondsten in de voorraad waardevol oud papier van antiquariaat
Berger & de Vries in Groningen.
Hoedje van papier verschijnt (nog) niet op papier.
Aflevering 21 : februari 2012.