Soms
hangt de toekomst aan een zijden draadje.
Dat
klinkt dunnetjes maar met zo’n zijden draadje kun je heel goed een zandzak
dichtknopen. Dat
kwam dus goed van pas in januari van dit jaar, op de dijk langs het Eemskanaal.
In
Woltersum, daar was het.
Kort
samengevat: veel regen, harde westenwind die het spuien op de Dollard
onmogelijk maakt, hoog water. Verder
een dijk die hier en daar niet zo sterk en solide is als ie misschien, wie
weet, stel dat, zou moeten zijn. Een
dijk die zoals dat heet, kwelwater lekt. En met dat kwelwater: zand.
En ja, dan
gaan er alarmbellen rinkelen. Want een klein lek kan een groot lek worden
en dan een heuse DijkDoorBraak. Als, dan.
In
welk geval, aldus de rekenmeesters uit de losse pols: enkele honderden hectares
land onder anderhalve meter water.
Dat
was dus even spannend.
Tenminste,
dat zegt de een. Achteraf. Want er zijn er natuurlijk ook die zeggen dat het
allemaal wel meeviel. Achteraf. Dat het water wel eens hoger heeft gestaan. Dat
de dijk wel eens minder is geweest. Dat het kouwe drukte was van stads volk in
keurige jasjes.
Maar
achteraf is het makkelijk praten. Vóóraf kun je soms beter het zekere voor het
onzekere nemen.
Vandaar
dus de verplichte evacuatie van Woltersum en omstreken in de vroege ochtend van
vrijdag de 6de januari. Of in de woorden van het volk in de keurige jasjes “een
gefaseerde noodevacuatie van 800 mensen”.
De
heldhaftigheid.
Inwoners
van Woltersum, een godganse nacht aan het sjouwen met zandzakken.
Het
pandemonium.
Vrachtwagens
vol militairen, de Nationale Reserve, de ME, ratelende helikopters boven het
dorp.
Het
gedoe.
“Wanneer
de politie bewoners waarschuwt te vertrekken hebben de bewoners een half uur om
hun spullen te pakken.”
De
anekdotes.
Zoals
die over de burgemeester, de opperbaas van ‘de Veiligheidsregio’, die op het
Beslissende Moment telefonisch onbereikbaar was want thuis en op één oor.
De
onvermijdelijke televisie.
Verslaggevers
met gezichten waarop het naderend onheil zich reeds aftekent, staand tegen de
achtergrond van De Dijk, het water en het wapperende roodwit geblokte plastic
lint waarmee De Zwakke Plek is afgezet.
Het
is allemaal terug te vinden in de oude kranten op het wereldwonderweb.
En
nu? Vandaag?
Nu
is het warme, late herfstdag. Vandaag staan we op de dijk. De dijk die hier en
daar nog steeds sompig is, zoals de weggetjes langs de dijk nat zijn ook al
heeft het weken nauwelijks geregend. Hier en daar staan bordjes in het gras. Ze
zeggen dat er Niet Betreden mag worden, want gevaarlijk.
We
kijken naar het dorp waar kinderen in de weer zijn met fiets en zeepkar, waar
de hond wordt uitgelaten en een kozijn wordt geverfd. In een hokje achter de
molen kun je eieren kopen, tien voor €1,20, doe het geld maar in het blikje.
We
kijken naar het rimpelende wateroppervlak dat zichtbaar zoveel hoger ligt dan
het land aan weerszijden.
We
kijken naar de Onderneming die volgeladen voorbij vaart en naar de Charisma die
nog leeg is maar vast en zeker boodschappen gaat doen in
Delfzijl.
En
we kijken naar de een paar mannen die in de weer zijn op een ponton met een
kraantje en een ponton met een dragline.
Ze
versterken de dijk. Er komt extra klei op. Er worden stalen damwanden
geplaatst.
Ze
zijn er al een tijdje mee bezig en ze zijn nog niet helemaal klaar. Eerst de
noordzijde, de kant van het dorp. Vandaag of morgen beginnen ze aan de zuidzijde.
“Als het goed is kan ie straks weer een tijdje mee.”
Een
kraantje, een dragline - lang niet zo spectaculair als een vrachtwagen vol
militairen en een ronkende helikopter. Geen televisiecamera te bekennen
derhalve. Geen nieuwsgierige microfoon, geen koppen in de krant.
Aan
de overkant van het kanaal ruist een lange rij populieren.
En
ja, daar heb je hem alweer, die Marsman met zijn gedicht. Je hoeft enkel zijn breede
rivieren te vervangen door rechte kanalen. De rest is er al - het oneindig
laagland en de boerderijen, de dorpen en de geknotte torens, de kerken en de
olmen, en dat allemaal in hetzelfde grootsch verband.
Herinnering aan
Holland,
hij schreef het in 1936.
Laatste
strofe, voor de volledigheid: en in alle gewesten / wordt de stem van het
water / met zijn eeuwige rampen / gevreesd en gehoord.
Inderdaad:
soms lijkt de toekomst op vroeger.
Het
is maar goed dat er zijden draadjes zijn.
-----
Toekomst met zijden
draadje verscheen
op papier in het tijdschrift Noorderbreedte [5/2012].
Het
was de negende en laatste aflevering in de rubriek Marsman Ziet Toekomst.
De
fotografie werd verzorgd door Marieke Kijk in de Vegte.