Geacht bestuur,
Eerder deze week kwam ik, verveeld bladerend door
de oude kranten en tijdschriften in de leeszaal van het museum een uitspraak
tegen van Albert Einstein. “The world as we have created it is a process of
our thinking. It cannot be changed without changing our thinking.”
Wat betreft deze Einstein; u treft hem aan in het Groot
Digitaal Archief. Voor het gemak samengevat: natuurkundige, 1879-1955, ontdekker
van de ‘relativiteitstheorie’. In het GDA vindt u ook foto’s van de man. Erg
mooi vind ik persoonlijk die waarop hij vrolijk zijn tong uitsteekt.
‘Verveeld bladerend’, schreef ik. Zo’n 50 bezoekers
hebben we de afgelopen vier weken gehad. Tien dachten voor een restaurant te
staan. Tien vroegen: hotel? Vijf wilden graag naar het toilet.
Ook waren er drie kinderen van emigranten die in
2014 het Hogeland hadden verruild voor Canada. Al ruim vóór de Grote Beving, de Ontruimingen en
de Dorpsopheffingen dus.
Die kinderen, inmiddels natuurlijk op leeftijd, kenden
het gebied slechts uit gefluisterde nachtelijke gesprekken van hun ouders. Hoising,
Soyduboern, Loopurzum, Gleenz – inderdaad, de namen van enkele Opgeheven
Plaatsen.
Al waren ze in het nieuwe land hun oude taal even
snel kwijtgeraakt als hun kinderspeelgoed, het
woord ‘ob-dzjie-hievn’, herkenden
ze nog.
Hoe vonden de kinderen van toen het museum van nu? Nice.
Very interesting.
Maar ook: depressing, very depressing.
En waarom, vroegen ze zich af? Why? Why
not let bygones be bygones?
Tammo, Harm en ik hadden zo gauw geen antwoord.
Het deed me bladeren in de databanken en de oude
kranten, verschenen in het jaar waarin zij Nederland verlieten.
2014. Het was jaar na het eerste oproer (er werd, zo
las ik ergens, “gedemonstreerd en gevloekt en met gebalde vuisten geslagen op de
ramen van het gemeentehuis van Loppersum” – ja, dat werd later wel anders!). Het
was ook het jaar waarin voor het eerst werd gerept over de oprichting van ons
museum.
Ik telde 45 bevingen in de eerste vier maanden van 2014
- maar in de toenmalige grote kranten geen enkel bericht daaromtrent. De
Dialoogtafels (kijk maar in het GDA) - nauwelijks een regeltje. De publicatie
van het Gasbesluit (idem) -terloops. De 720 tegen dat besluit ingediende
bezwaren (“zienswijzen van burgers en organisaties”) - een kanttekening, meer
niet.
Ja, merkwaardig. Die lege kranten, dezelfde die in 2013
gedurende lange tijd kolom na kolom vulden over bevingen, gevolgen, het stutten
van “gevels en muren en daken van huizen en schuren en kerken”. (De Grote
Beving, de Ontruimingen en Dorpsopheffingen daarentegen kregen uiteraard veel
aandacht, maar ik ontdekte: ook die aandacht verflauwde snel.)
Ik meen te mogen constateren: het geheugen was kort
– ook toen al.
Sindsdien vraag ik me af: wilde men - ook toen al -
überhaupt wel herinnerd worden? Kan wie niet achterom kijkt wel naar vóren
kijken?
Het Nationaal Park waarin dit museum is
ondergebracht trekt met zijn bos en moeras, eland en bever een nog steeds
groeiend aantal bezoekers. Kampeerplaatsen: zomers overvol. De jaarlijkse
Koninklijke Jachtpartij: tiendduizenden bezoekers. De golf courses:
overbevolkt. Er wordt gevist in de visvijvers, geroeid op de roeibanen, gezeild
op de meren. De wekelijkse zomerbraderieën trekken volk zoals eens de stront de
vliegen.
Maar het museum bezoeken? Ho maar.
Vroeger? Het zal wel.
Vroeger komt niet meer terug. Je kunt er geen cent
mee verdienen. Je kunt er niet om lachen en spannend is het ook al niet. Je
weet toch van te voren al hoe het afloopt? Nou dan.
“The world cannot be changed without changing our thinking.”
We zijn nog maar met z’n drieën hier, Tammo, Harm
en ik. We vervelen ons dood. Vandaar dit briefje. Wat ons betreft: de deur mag
wel op slot.
-----
Briefje verscheen op papier in het tijdschrift
Noorderbreedte [3/2014]
Het was de zevende aflevering
in de rubriek Nu dit weer.
Foto: collectie Werkmanslust