Vorig jaar was het Duitsland, dit jaar is er op de belangrijke fotografiebeurs Paris Photo speciale aandacht voor Nederlandse fotografen. Els Barents, mede-samensteller van het 'landenstatement' roemt de bijzondere Hollandse stekeligheid.
"Mooi vinden de Fransen onze fotografie niet, maar ze hebben tot hun verwondering wel gemerkt dat het aanslaat", aldus Els Barents, directeur fotografisch centrum Huis Marseille in Amsterdam en medesamensteller van de speciale presentatie van Nederlandse fotografie op de vandaag geopende internationale fotografiebeurs Paris Photo. Met het zogenoemde 'landen statement' brengt Paris Photo sinds enkele jaren opvallende internationale ontwikkelingen onder de aandacht.
Samen met beursdirecteur Rik Gadella selecteerde Barents werk van Marnix Goossens, Lidwien van de Ven, Désirée Dolron, Frank van der Salm, Elspeth Diederix en Risk Hazenkamp. Hun foto's zijn te zien in een speciale stand waarin de galerieën die hun werk vertegenwoordigen gezamenlijk zijn ondergebracht.
Barents, voorheen curator fotografie bij het Stedelijk Museum, verwacht veel van de presentatie tijdens de zesde editie van Paris Photo, de grootste internationale fotobeurs van Europa. De beurs, met dit jaar 100 deelnemers (waarvan 13 Nederlandse) uit 12 landen, is een toonaangevend evenement waarop niet alleen 19de eeuwse en moderne maar vooral ook hedendaagse fotografie wordt gepresenteerd en, niet te vergeten: wordt gekocht. Barents: "Het is een podium waarop je voor een breed en internationaal publiek acte de présence kunt geven. Zoiets trekt aandacht en stelt fotografen uit een klein land wellicht in staat zich ook buiten de landsgrenzen te profileren." Dat mag ook blijken uit het aantal deelnemers uit Duitsland dat vorig jaar het statement verzorgde en dit jaar maar liefst 19 galerieën geaccepteerd zag door de toetsingscommissie.
"Direct, alledaags en onconventioneel qua vorm", zijn volgens Barents de kenmerken van de hedendaagse Nederlandse fotografie en verklaren de recente internationale belangstelling. "Het heeft iets stekeligs, zeker in vergelijking met bijvoorbeeld de Franse fotografie die overwegend zeer traditioneel en esthetisch is." Het komt volgens haar door de korte lijnen die horen bij een klein land. "Talent wordt hier snel opgepikt door opdrachtgevers uit de mode en reclame, een podium dat past bij een wereld die sterk het accent legt op de jongerencultuur. Dat maakt het werk fris en actueel, en zoiets valt natuurlijk op."
Dat de belangstelling voor Nederland pas vrij laat op gang kwam, verklaart ze door "de discontinuïteit van onze fotografische traditie". Barents: "Lang gooide iedere nieuwe generatie fotografen het roer telkens weer om. Jongeren oriënteerden zich niet op het werk van hun voorgangers maar zetten zich er tegen af." Dat resulteerde volgens haar in een gebrekkige samenhang. "Er was geen eigen gezicht. Pas de laatste jaren veranbdert dat een beetje, wellicht omdat fotografen als Rineke Dijkstra, Inez van Lamsweerde en Anton Corbijn internationaal zijn doorgebroken en daarmee een koers hebben uitgezet."
Tegelijkertijd geeft Barents toe dat de zes geselecteerde fotografen zich vooral bewegen op het terrein van het portret en het landschap, en daarmee allerminst representatief zijn voor de breedte van de Nederlandse fotografie. "Dat heeft ook te maken met de selectieprocedure. De organisatie heeft galerieën gevraagd voorstellen te doen. Daaruit is gekozen. Zo'n commerciële benadering beperkt je. Fotografen zonder galerie vielen buiten de boot. Maar aan de kwaliteit van het statement als zodanig doet dat natuurlijk niets af."
[Illustratie: Marnix Goossens; Hangout, uit de reeks Regarding Nature, 2000]